Co to jest?
UE stworzyła europejską pulę ochrony ludności (ECPP), aby wzmocnić europejską współpracę w zakresie ochrony ludności. ECPP ma umożliwić szybsze, lepiej skoordynowane i skuteczniejsze reagowanie na klęski żywiołowe i katastrofy spowodowane przez człowieka.
Pula łączy zasoby z 27 państw członkowskich i krajów uczestniczących, mogące zostać bardzo szybko wysłane na miejsce katastrofy. Każdy z tych zasobów łączy wyspecjalizowaną kadrę i sprzęt niezbędny do reagowania na katastrofy.
Dlaczego to takie ważne?
Kiedy wydarzy się katastrofa, kraj może wystąpić o wsparcie w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności. Zespoły ratownicze, sprzęt techniczny i inne środki zostaną wtedy jak najszybciej wysłane na miejsce, aby pomóc w prowadzonych tam działaniach.
Gotowość do natychmiastowego zareagowania na katastrofę jest kluczowa, gdyż pozwala zmniejszyć liczbę ofiar i zminimalizować straty. Europejska pula ochrony ludności sprawia, że działania podejmowane przez UE są lepiej zorganizowane, bardziej przewidywalne i spójne.
W tym celu Komisja Europejska stworzyła proces certyfikacji i rejestracji. Ma on zapewnić, że zasoby (np. zespoły i sprzęt ratowniczy) dostarczane przez państwa członkowskie UE i kraje uczestniczące spełniają wysokie standardy operacyjne.
W ramach certyfikacji zespoły ratownicze biorą udział w ćwiczeniach symulacyjnych, podczas których ich praca jest obserwowana i oceniana przez zespół certyfikacyjny złożony z ekspertów i personelu UE. Ma to na celu sprawdzenie, czy będą oni potrafili działać właściwie w czasie operacji międzynarodowych.
W przypadku większości zasobów Komisja Europejska nadzoruje i finansuje proces certyfikacji przy wsparciu ekspertów krajowych.
Jak pomagamy?
Według stanu na marzec 2024 roku 27 państw członkowskich UE i kilka krajów uczestniczących zgłosiło do europejskiej puli ochrony ludności 130 specjalistycznych zasobów.
95 z nich to zasoby certyfikowane, które mogą być wykorzystane w operacjach na terenie UE i poza nią, jeśli złożony zostanie wniosek o pomoc w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności.
Komisja Europejska dofinansowuje zasoby wchodzące w skład puli, kiedy zostają one wykorzystane w ramach operacji ratowniczych. Może to oznaczać wysłanie zespołów ratownictwa górskiego, udostępnienie mobilnych laboratoriów, lotniczą ewakuację medyczną, udostępnienie sprzętu do uzdatniania wody itp.
Komisja pokrywa 75% kosztów transportu i kosztów operacyjnych pomocy dostarczanej w Europie lub poza nią.
Oprócz tego dostępne jest także wsparcie finansowe na rozwijanie lub naprawę zasobów wchodzących w skład puli, aby zwiększyć stan gotowości na wypadek katastrof.
Współfinansowanie UE w formie „dotacji adaptacyjnych” może być przekazane na już istniejące zasoby w państwie członkowskim UE lub kraju uczestniczącym, aby zagwarantować gotowość do ich wykorzystania w operacjach międzynarodowych.
Ostatnie operacje ratownicze z użyciem zasobów z europejskiej puli ochrony ludności:
Trzęsienie ziemi w Turcji (2023 r.)
6 lutego 2023 roku w Turcji wystąpiło trzęsienie ziemi o sile 7,8 w skali Richtera. Tego samego dnia państwo aktywowało Unijny Mechanizm Ochrony Ludności (UCPM) i zwróciło się o pomoc w zakresie przeprowadzenia miejskich akcji poszukiwawczo-ratowniczych oraz zaangażowania ratowniczych zespołów medycznych.
W odpowiedzi na apel 12 państw członkowskich UCPM skierowało do pomocy różnorodne zasoby należące do europejskiej puli ochrony ludności. Pomoc objęła prowadzenie miejskich akcji poszukiwawczo-ratowniczych i działania ratowniczych zespołów medycznych, które zostały wysłane do Turcji. Ponadto do zespołu wsparcia technicznego dołączył unijny zespół ochrony ludności koordynujący reakcję UE w tym kraju.
17 lutego 2023 roku, po zakończeniu działań w zakresie reagowania kryzysowego, wszystkie zespoły ECPP zostały zdemobilizowane i wróciły do swoich baz.
Pożary lasów w Chile (2023 r.)
Począwszy od 2 lutego, kilka pożarów lasów wyrządziło ogromne zniszczenia 100 km na wschód od Santiago de Chile. Kraj zwrócił się o pomoc w walce z pożarami.
W ramach europejskiej puli ochrony ludności Hiszpania wysłała zespół ds. oceny pożarów lasów (FFAT), a Włochy wsparły Chile za pośrednictwem zespołu wsparcia technicznego. Portugalia i Francja wysłały do kraju strażaków mających pomagać w działaniach przeciwpożarowych.
Powodzie we Włoszech (2023 r.)
W maju 2023 roku kilka regionów Włoch zostało dotkniętych powodziami i osunięciami ziemi, po których nastąpiły bardziej ulewne niż zwykle deszcze. 20 maja 2023 roku Włochy aktywowały Unijny Mechanizm Ochrony Ludności, prosząc o przekazanie czterech pomp o dużej pojemności.
Francja, Słowenia, Belgia i Słowacja zaakceptowały prośbę i przekazały Włochom moduły pompowe o dużej pojemności pozyskane z europejskiej puli ochrony ludności.
Pożary lasów w Kanadzie (2023 r.)
W maju 2023 roku kilka lasów w Kanadzie zaczęły trawić pożary, w wyniku czego kraj zaapelował o pomoc w walce z ogniem.
W odpowiedzi na apel 8 czerwca 2023 roku Francja wysłała 109 strażaków. Zespół pomógł ugasić dwa duże pożary na powierzchni 2873 hektarów i 26 749 hektarów.
14 czerwca Portugalia dołączyła do działań pomocowych, wysyłając do Kanady 30 strażaków w ramach europejskiej puli ochrony ludności. Strażacy odpowiadali za ochronę wioski, pomagając powstrzymać rozprzestrzenianie się ognia i starając się ugasić dwa pożary na obszarze 481 096 hektarów i 7918 hektarów.
Obydwa zespoły opuściły Kanadę i powróciły do swoich baz odpowiednio 28 i 29 czerwca.
Powodzie w Libii (2023 r.)
Ulewne deszcze, które nawiedziły Libię we wrześniu 2023 roku, spowodowały poważne powodzie i zaszkodziły mieszkańcom regionu.
Francja wysłała do kraju kryzysową pomoc medyczną, która dotarła na miejsce 13 września 2023 roku.
Po wywiązaniu się ze swoich obowiązków zespół wrócił do Francji 12 października.
Powodzie w Niemczech (2023 r.)
Gdy w grudniu 2023 roku w Niemczech wystąpiły intensywne powodzie, władze kraju zwróciły się o pomoc do państw członkowskich UCPM. Francja dostarczyła zasoby pomagające w walce z powodziami.
Pożary lasów w Grecji i na Cyprze (2023 r.)
W trakcie pożarów lasów na początku sierpnia 2023 r. Grecja zapewniła wsparcie w postaci lotniczych środków przeciwpożarowych.
Także w sierpniu 2023 r. poważne pożary dotknęły również Grecję, która aktywowała Unijny Mechanizm Ochrony Ludności. 20 sierpnia 2023 roku kraj przekazał prośbę o wsparcie lotnicze i naziemne w zakresie walki z pożarami.
W odpowiedzi na wniosek do Grecji wysłanych zostało kilka zasobów z europejskiej puli ochrony ludności. Francja wysłała do Grecji lotnicze zasoby przeciwpożarowe. Polska i Bułgaria wysłały dwa zespoły straży pożarnej wraz z pojazdami, a Hiszpania udostępniła zespół ds. oceny pożarów lasów.
Poprzednie misje
Silne deszcze monsunowe i powodzie trwały w Pakistanie od czerwca 2022 roku. 29 sierpnia władze tego kraju zwróciły się do UE o pomoc w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności.
16 października w mieście Dadu w prowincji Sindh została uruchomiona francuska stacja uzdatniania wody. Dzięki niej uzyskano łącznie 629 tys. litrów czystej wody. Zespół zakończył misję i wrócił 5 listopada.
Jednocześnie 25 października do Karaczi przyjechała belgijska stacja uzdatniania wody, dzięki której wyprodukowano ponad 100 tys. litrów czystej wody w dwóch miejscach: Bhiria (prowincja Sindh) i Kot Didżi.
Zespół zakończył misję i wrócił 4 listopada, ale sprzęt przekazano w formie darowizny i będzie nadal działał na miejscu przez co najmniej sześć miesięcy.
4 czerwca 2022 r. wybuchł pożar na niezamieszkałej wyspie Sazan u wybrzeży miasta Wlora w Albanii.
Albania wystąpiła o wsparcie w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności. W odpowiedzi Grecja wysłała samolot gaśniczy, który dotarł na wyspę Sazan 7 czerwca rano. Wykonano łącznie 23 zrzuty wody.
W lipcu Grecja wysłała także samolot gaśniczy Canadair do walki z pożarami lasów w Portugalii.
Cyklon tropikalny Batsirai trzeciej kategorii uderzył 5 lutego w południowo-wschodnie wybrzeża Madagaskaru z prędkością wiatru ponad 160 km/godz. 15 lutego inna tropikalna burza, Dumako, spowodowała osuwiska na północy Madagaskaru.
Francja wysłała na miejsce stację uzdatniania wody oraz zdalnie sterowany system lotniczy. Obydwa te moduły dotarły do miasta Mananjary na Madagaskarze 9 lutego.
Niemcy udostępniły stację uzdatniania wody, która dotarła na Madagaskar również 9 lutego.
Z Polski do miasta Nosy Varika poleciał medyczny zespół ratunkowy złożony z 15 lekarzy, pielęgniarek i ratowników medycznych.
W sierpniu 2021 roku w południowo-zachodniej części Haiti wystąpiło trzęsienie ziemi o sile 7,2 w skali Richtera, a kilka dni po nim uderzył cyklon Grace.
To wszystko doprowadziło do braków w zakresie personelu medycznego, czystej wody i miejsc zamieszkania, w związku z czym z Europy do Port-au-Prince niezwłocznie wysłano unijne zespoły ds. ochrony ludności.
Szwecja wsparła tę inicjatywę, wysyłając w ramach zespołów 5 członków, którzy wcześniej uzyskali potrzebne certyfikaty i na miejscu udzielali wsparcia i pomocy technicznej. Luksemburg wysłał dwóch kolejnych certyfikowanych członków, którzy dbali o komunikację awaryjną, a Norwegia wsparła działania pomocowe za pośrednictwem certyfikowanych lekarzy i specjalistów opieki zdrowotnej – wszystko to odbywało się w ramach europejskiej puli ochrony ludności.
Ponadto w ramach pomocy humanitarnej przekazano 3 mln EUR na pilne potrzeby oraz 175 ton materiałów dostarczonych podczas trzech lotów w ramach humanitarnego mostu powietrznego UE.
Podczas intensywnych pożarów lasów w Grecji na pomoc w ramach unijnej puli ochrony ludności wysłany został francuski, wcześniej certyfikowany zespół ds. naziemnych działań przeciwpożarowych. Brał on udział w gaszeniu pożarów razem ze strażakami z 10 innych unijnych krajów.
Gdy w lipcu 2021 roku Belgię nawiedziły powodzie, działania krajowych ratowników zostały wsparte przez łodzie i certyfikowany francuski zespół ds. ratowania ofiar powodzi.
Po wybuchach w Bejrucie i aktywacji Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego zarządzało przekazaniem różnych zasobów z europejskiej puli ochrony ludności.
W pomoc zaangażowane zostały zespoły ds. miejskich akcji poszukiwawczo-ratowniczych z Czech, Francji, Niemiec, Polski i Holandii oraz zespół pomocy technicznej z Finlandii.
Cała operacja pozwoliła też uzyskać pomoc od personelu medycznego oraz specjalistów w zakresie chemii, biologii, radiologii i energii jądrowej, a także dostarczyć niezbędny sprzęt medyczny i materiały.
W ramach reakcji na pandemię koronawirusa pomocy udzielały różne ratownicze zespoły medyczne należące do puli.
W kwietniu 2 ratownicze zespoły medyczne z Norwegii i Rumunii zostały wysłane do północnych Włoch, aby pomagać włoskim pracownikom opieki zdrowotnej walczyć z pandemią.
W ramach tej operacji dostarczony został też sprzęt medyczny i zaopatrzenie. W czerwcu włoski ratowniczy zespół medyczny trafił do Armenii po aktywacji mechanizmu.
Fakty i liczby
Europejska pula ochrony ludności to rezerwa „zasobów” związanych z reagowaniem kryzysowym, obejmująca zespoły i sprzęt.
Zasoby są udostępniane przez państwa europejskie i kraje uczestniczące w odpowiedzi na katastrofy w UE i poza nią.
Pula powstała w 2013 roku.
Obecnie 27 krajów europejskich udostępnia w ramach puli ponad 130 różnych zasobów.
Pula umożliwia reagowanie w sposób bardziej przewidywalny, wcześniej zaplanowany i sprawdzony pod kątem jakości.
Europejski korpus medyczny gromadzi wszystkie zasoby medyczne udostępniane w ramach puli.