Τι είναι;
Το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών (ΚΣΑΕΑ) είναι η καρδιά του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ. Συντονίζει την παροχή βοήθειας σε χώρες που έχουν πληγεί από καταστροφές. Η βοήθεια αυτή μπορεί να περιλαμβάνει είδη πρώτης ανάγκης, εμπειρογνωσία, ομάδες πολιτικής προστασίας και ειδικό εξοπλισμό.
Το Κέντρο εξασφαλίζει την ταχεία αποστολή έκτακτης υποστήριξης και λειτουργεί ως κόμβος συντονισμού ανάμεσα σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, τα επιπλέον 10 συμμετέχοντα κράτη, την πληγείσα χώρα και τους/τις εμπειρογνώμονες στους τομείς της πολιτικής προστασίας και της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Το ΚΣΑΕΑ λειτουργεί σε 24ωρη βάση, 7 ημέρες την εβδομάδα. Μπορεί να παράσχει βοήθεια σε οποιαδήποτε χώρα εντός ή εκτός της ΕΕ, η οποία έχει πληγεί από σοβαρή καταστροφή, μετά από σχετικό αίτημα των εθνικών αρχών ή οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών.
Γιατί είναι τόσο σημαντικό;
Η καλά συντονισμένη αντιμετώπιση των ανθρωπογενών και φυσικών καταστροφών σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορεί να αποτρέψει την αλληλεπικάλυψη των παρεμβάσεων αρωγής. Επίσης, μπορεί να εξασφαλίσει ότι η βοήθεια θα είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες του πληθυσμού που έχει πληγεί.
Προκειμένου να ελαφρύνει το φορτίο των κρατών που συνεισφέρουν, το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών μπορεί να έρθει απευθείας σε επαφή με τις εθνικές αρχές πολιτικής προστασίας της χώρας που χρειάζεται βοήθεια. Το Κέντρο μπορεί επίσης να χρηματοδοτήσει την παράδοση ομάδων και άλλων πόρων πολιτικής προστασίας στην πληγείσα χώρα.
Με ποιον τρόπο βοηθούμε;
Συνεργασία στον τομέα της πολιτικής προστασίας και ανάπτυξη της ικανότητας της ΕΕ στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών
Το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών διαθέτει ένα πλήρως στελεχωμένο και εκπαιδευμένο υπηρεσιακό σύστημα. Η επαγρύπνηση σε εικοσιτετράωρη βάση εξασφαλίζει την παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο και την άμεση αντίδραση ανά πάσα στιγμή κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Το Κέντρο διαχειρίζεται ένα απόθεμα βοήθειας που έχει τεθεί στη διάθεσή του από τα κράτη μέλη της ΕΕ και τα συμμετέχοντα κράτη, και το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα.
Οι χώρες αυτές έχουν τη δυνατότητα να διαθέσουν πόρους σε μια δεξαμενή εφεδρικών πόρων, οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα στο πλαίσιο μιας ταχύτερης και πιο συνεκτικής ευρωπαϊκής αντίδρασης όταν προκύπτει ανάγκη. Η ποιότητα της αντίδρασης διασφαλίζεται με τη θέσπιση ποιοτικών κριτηρίων, καθώς και μέσω μιας διαδικασίας πιστοποίησης.
Το Κέντρο μπορεί να προσδιορίσει τα κενά που ενδέχεται να υπάρχουν στην ευρωπαϊκή παροχή βοήθειας και να προτείνει τρόπους για την κάλυψή τους με την οικονομική υποστήριξη της ΕΕ.
Στο πλαίσιο του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ, η Επιτροπή μπορεί να συγχρηματοδοτήσει επιχειρησιακές δαπάνες, όπως μεταφορικές δαπάνες. Το γεγονός αυτό επιτρέπει την παροχή βοήθειας στην πληγείσα χώρα εντός λίγων ωρών και με μικρότερη επιβάρυνση για τον προϋπολογισμό των χωρών που προσφέρουν τη βοήθεια.
Το 2022 ο Μηχανισμός ενεργοποιήθηκε 106 φορές προκειμένου να ανταποκριθεί: (i) στον πόλεμο της Ουκρανίας, (ii) στις δασικές πυρκαγιές στην Ευρώπη, (iii) στην πανδημία COVID-19 σε ευρωπαϊκή και παγκόσμια κλίμακα, και (iv) στις πλημμύρες στο Πακιστάν.
Οι συγκεντρωτικές αποστολές στην πληγείσα χώρα καθιστούν την ευρωπαϊκή αντίδραση πιο αποτελεσματική.
Το 2021 η ΕΕ ενίσχυσε το Κέντρο, αναβαθμίζοντας τις επιχειρησιακές δυνατότητές του, καθώς και τις δυνατότητές του όσον αφορά την ανάλυση, την παρακολούθηση, τη διαχείριση πληροφοριών και την επικοινωνία.
Πλατφόρμα συντονισμού για ζητήματα πολιτικής προστασίας και ανθρωπιστικής βοήθειας
Το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών βελτιώνει τον συντονισμό των επιχειρήσεων πολιτικής προστασίας και ανθρωπιστικής βοήθειας. Διατηρεί ανοικτό δίαυλο επικοινωνίας με τις αρχές πολιτικής προστασίας και ανθρωπιστικής βοήθειας στα κράτη μέλη της ΕΕ, γεγονός που καθιστά δυνατή την ανταλλαγή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο.
Το Κέντρο εξασφαλίζει την αποστολή και τον συντονισμό ομάδων αξιολόγησης, που απαρτίζονται από εμπειρογνώμονες στους τομείς της ανθρωπιστικής βοήθειας και της πολιτικής προστασίας, για τη διενέργεια από κοινού αξιολόγησης των αναγκών.
Αναβάθμιση της δυνατότητας συντονισμένης αντιμετώπισης κρίσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο
Το Κέντρο εξασφαλίζει τη συνεργασία και τη συνοχή των δράσεων της ΕΕ σε διοργανικό επίπεδο, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στους μηχανισμούς συντονισμού με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Το ΚΣΑΕΑ λειτουργεί επίσης, σε 24ωρη βάση και 7 ημέρες την εβδομάδα, ως το κεντρικό σημείο επαφής όποτε κάποια χώρα επικαλείται τη ρήτρα αλληλεγγύης. Παρέχει εργαλεία επείγουσας επικοινωνίας και παρακολούθησης μέσω του Κοινού Συστήματος Επείγουσας Επικοινωνίας και Πληροφόρησης (ΚΣΕΕΠ). Πρόκειται για μια διαδικτυακή εφαρμογή συναγερμών και ειδοποιήσεων, η οποία επιτρέπει την ανταλλαγή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο.
Συντονισμός των επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία
Ανταποκρινόμενο στον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, το ΚΣΑΕΑ συντονίζει τη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή επιχείρηση για την παροχή έκτακτης βοήθειας στην ιστορία του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ. Μέσω αυτής της επιχείρησης, η ΕΕ έχει διοχετεύσει εκατομμύρια είδη πρώτης ανάγκης στην Ουκρανία και στη γύρω περιοχή.
Αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης
Η ΕΕ διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην αντιμετώπιση των έκτακτων αναγκών που σχετίζονται με τη θαλάσσια ρύπανση. Το ΚΣΑΕΑ μπορεί γρήγορα να κινητοποιήσει μέσα και εμπειρογνωσία ανάκτησης πετρελαίου από τη θάλασσα τόσο από τα συμμετέχοντα κράτη όσο και από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (ΕΟΑΘ).
Γεγονότα και αριθμητικά στοιχεία
Το Κέντρο λειτουργεί σε εικοσιτετράωρη βάση και μπορεί να αντιμετωπίσει περισσότερες από μία καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και σε διαφορετικές ζώνες ώρας.
Παρέχει αναβαθμισμένο συντονισμό ανάμεσα στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα που έχουν την έδρα τους στις Βρυξέλλες, τις εθνικές αρχές στα κράτη μέλη της ΕΕ και άλλους διεθνείς εταίρους.
Από το 2001 το Κέντρο έχει συντονίσει την παροχή βοήθειας περισσότερες από 700 φορές, ανταποκρινόμενο στην ενεργοποίηση του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ.
Τελευταία ενημέρωση: 27/09/2023